Zwei interassànti Kìnderreima üssem Elsàss.
As gìbt viel Kinderreima wo die Kìnder ùnter sich banùtza fir a Spiel àfànga, oder wo die Eltera banùtza wenn sìe mìt da Kìnder speela. Leider wara sìe ìmmer meh vergassa ùn schrùmpfa i wia die elsassisch Sproch salwer. Sìe gheera zùm mìndliga Kulturgüat vùm Elsàss ùn vùm Owerrhii.
Zwei sìn bsùnderscht interassànt ùn i hà sie, àls Kìnd, àls ùff Mìnschter gsùnga.
Dr erscht ìsch a bìssla ìweràll bakànnt, mit viel Variànta.
Ritta, Ritta Ross
Ùff Bàsel ìsch a Schloss
Ùff Colmer ìsch a Glockahüss
Lüaja dréi Jùngfra arüss
Eini spìnnt Siida
Die zweit drahjt Wiida
Die drìtt schnapfelt Hàwerstroih
Half dr Gott dü liawi Fràui!
Wàs ìsch dàs fir a Schloss ùff Bàsel? Ds Glockahüss vù Colmer ìsch dàs vù dr Sànkt Màrtin Kìrich, die Kollegiale, wù mìttla ìn dr àlt Stàdt steht, ùn wo mr vù wittem kàt sah. Àwer wer sìn die dréi Jùngfra oder Jungfrauen. Dàs bliibt a Raetsel, sìn s drei Heiligi, sìn s drei Feen, eventuel die germànischa Nornen wù s Schicksàl vù da Gätter, vum Waltàll ùn vù da Manscha spinna ??? As ìsch nìmm mìjlig s za bahàuipta, denn mr kenna nìtt die aeltscht Form vù dam Kìnderreima. Sìe sin erscht ìm Làuif vùm XIX. Johrhùndert ùffgschrìwa wora. Siida, Wiida ùn Hàwerstroih sìn dréi Gejastand wù mit verschiideni Gsellschàftsstufa verbùnda sìn, Siida isch nur, ìm Mìttelàlter, bakànnt gsi vù da Àdeliga, oder vù da gànz richa Litt. Mr hät scheeni Kleider demit gamàcht oder kìrichligi Ziarùnga ùn Kleidùnga. Mit da Wiida màcht mr Kärb ùn Zeina, wù sehr nìtzlig sìn bsonderscht ìm Herbscht. Hàwerstroih steht gànz ùnta, as ìsch fìr dr Stàll oder kommt villicht in die Màtràza.
Wahrend dàss die Màma oder dr Pàpa s Kìnd ùff da Knie hàlt, baweja sìe die Knie wia wenns a Ross ward, ùn àm letschta Vars lossa sìe ds Kìnd zurück kéia, hewe s àwer fescht à da Hand, dàss s nìtt à dr Boda kéit.
Dr zweit ìsch àui originàl, mìtem a mythologischa Ìnhàlt:
Eins, zwei, dréi,
Bigga, bàgga, béi,
Bigga, bàgga, Hàhnafüass
Die Gans làuift bàrfüass
Rennt ìn dr Borna nà
Holt a kleins Kìnd arùff
Wie soll s heissa
Zùcker ùff da Geissa
Wer soll Pfetter sìi
Dr Schniider un der Wäwer
Wer soll die Wìndla wascha
Àlli kleini Lùmpatàscha.
As ìsch a Àbzählreima, fìr a Spiel àfànga.
Wàs do bsonderscht interassànt isch, ìsch die Aditùng à die Gans wù s Bubbala im Borna geht geh hola. Die Gans (wia dr Storik) ìsch ang verbùnda mit dr Frau Holle, vù dr germànisch Mythologie, sie hiat ìn dr ùnterardisch Walt die Seela vù da Kìnder wù ùff d Walt solla komma.
Ùn vor dàss dr Storik ìm Rhiibecka dia Fùnktion iwernùmma haet, ( ùm 1850/60) ìsch s die Gans gsì wù die Kinder gholt haet in da Kinderbrùnna, Sùmpf, Weiher… Die Gans kàt àui a Gschtàlt sìì vù da Feen, vielmol wara die Feen bschriwa mit Gansafïass…
Die kleina Lùmpatàscha sìn nàtirlig die Bùbbeler, wù vor Zitta gànz igawìckelt gsìì sìn, Wickelkìnder.
| Dialäkt: Elsassisch |
Dr Gérard Leser (* 14. Mai 1951 z'Mìnschter) ìsch a elsassischer Schrìftsteller, Dìchter, Marlaverzehler un Expert ìn wàs regionàla Gschìcht un Folklore ààbelàngt. Si Hàuiptziel ìsch, s elsassischa kültürella Erbgüet z'sàmmla un ìn àndra Litt màcha z'kenna, dur Vorträg un Biacher. Dr elsassischa Dialekt un sina Riichtum gheera aui zu sina Forschungsthema.